مداوای مجاری ادرار (پروستات)، درمان دستگاه تنفسی، کاتاره معده، ضد قند خون، افزایش دهنده گلبولهای قرمز خون. صرف نظر از جنبههای خوراکی که به صورت پخته همانند اسفناج خورده میشود و سرشار از مواد معدنی و مغزی است این گیاه حاوی مادهای به نام سکرتین است که بهترین عامل جهت تحریک و به کار انداختن غدد ترشحی هاضمه در معده، روده، کبد، لوزالمعده وکیسه صفرا است. خاصیت مهم دیگر آن کمک به ساخته شدن گلبولهای سرخ و در نتیجه تنفس مناسب سلولهای بدن است.
ضد اسهال است به ویژه در اسهالهای خطرناک که در هنگام شیوع وبا پیدا میشود بکار میرود، خونروشها (خون روش بینی، سینه و انواع دیگر) و خلطهای ناراحتکننده (در سرماخوردگی و گرفتگی مجاری تنفسی) را آرام میکند. مقوی است و به مادران شیرده جهت زیاد شدن شیر کمک میکند وعادت ماهانه زنان را تنظیم می نمایدویاچنان تأثیری دارد که اگر قاعده گی بطور غیرطبیعی قطع شود مجددأ آن را برقرارمی کند. خون را تصفیه کرده و ضدکرم است. استعمال خارجی آن درموارد رماتیسم موفقیت آمیزبوده است. غرغره دهان با فراورده دارویی این گیاه یک ماده ضروری جهت ضدعفونی کردن دهان، رفع ورم و جراحات لثه ومداوای آنژین بهشمار میرود، لوسیون و کمپرسهای گزنه در مراقبتهای زیبایی مانندتمیزکردن پوست، از بین بردن آکنه، اگزما و جلوگیری از ریزش موی سر به کارمی رود.
برطبق مطالعات وسیع و منابع علمی موجود خاصیت ضد التهابی گیاه گزنه ثابت شدهاست. ترکیبات فنولی و کافئیک اسید موجود در مواد مترشحه برگ گزنه قادر به مهار سنتز اسید آراشیدونیک و متابولیتهایش میباشد. اسید فنولیک سنتز لکوترین B4 را نیز مهار میکند. امروزه خواص ضد آلرژی گیاه گزنه ثابت شدهاست. به گونهای که این گیاه اثر مهاری بر آنزیمهای لیپواکسیژنازو سیکلواکسیژناز دارد. این دو آنزیم مسئول تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستا گلاندینها و لکوترینها میباشد. استفاده از این گیاه در رینیت آلرژیک بسیار مؤثر بودهاست.[۲]
از طرف دیگر پژوهشهای متخصصان میکروبیولوژی نشان میدهد که گیاهان وحشی مانند گزنه به دلیل آنکه در شرایط سخت رشد میکنند انرژی بسیار زیادی دارند. ارتعاشات درون سلولی بدن یک انسان سالم ۷۰ مگاهرتز است. این ارتعاشات در سلولهای یک بافت سرطانی به ۴۰ مگاهرتز کاهش پیدا میکند. زمانی که ارتعاشات به زیر ۴۰ مگا هرتز سقوط میکند سلول کمکم میمیرد. سلولهای گوشت مرغ پخته و همبرگر ارتعاشاتی بین ۳ تا ۵ مگا هرتز دارند، در حالی که سبزیجات تازه و جوانه گندم برگ کاهو ۷۰ مگاهرتز ارتعاشات دارند. گیاهان وحشی مانند گزنه انرژی بسیار زیادی دارند زیرا در شرایط سخت رشد میکند.بوتههای ارونه پر شاخه با برگهایی فشرده است افزود: پهنک برگ تخممرغی و حاشیه برگ دندانهدار است.
کاسهی گل اروانه دارای لولهی کوتاه استوانهای با پهلوها یا زوایای برجسته مشخص میشود که داخل دارای حلقهای از کرک است و کاسبرگها پنج عدد و جام گل از کاسه گل خارج شده است.
پرچمها چهار عدد و خامه به کلالهای دو قسمتی و نابرابر ختم میشود.
این گیاه در گویش محلی ارونه نامیده میشود و تقریباً در تمام مناطق مرتفع قائنات در شیب کوهپایهها مشاهده میشود.
گل و برگ اروانه خاصیت ضد تشنج و محرک معده و ضد اسپاسم دارد، گفت: مصرف آن سر درد را کاهش میدهد و برای استحکام لثهها بسیار مفید است.
برخی منابع گذشته ایران این گیاه را برای تقویت قلب نیز تجویز میکردهاند و گاهی از نظر آرامبخشی و تسکین درد آن را معادل یا جانشین بادرنجبویه دانستهاند.
برای تهیه دمکرده آن از 30 تا 40 گرم گیاه خشک در یک لیتر آب استفاده میشود، که 10 تا 20 دقیقه دم میشود از این دم کرده هر 6 ساعت یک استکان مصرف میشود.