از پوست گیلاس وحشی در مصارف دارویی استفاده می شود.
برای سرماخوردگی، سرفه، برونشیت، مشکلات ریوی، اسهال، نقرس، سوء هاضمه، درد و سرطان. همچنین از آن به صورت شربت سرفه نیز استفاده می شود به دلیل اثرات تسکین دهنده، خشک کننده، اکسپکتورانت و ضد سرفه آن.
نام علمی گیاه Crataegus laevigata است و در زبان انگلیسی (Hawthorn) نام دارد. زالزالک وحشی در مناطق جنگلی ایران، به ویژه در شمال کشور، به وفور میروید. درختچهی زالزالک از تیرهی گلسرخیان است که با شاخههای تیغدار خاکستری و منشعب با برگهای متناوب و لوبدار مشخص میشود . گلهای زالزالک به رنگ سفید مایل به صورتی و به صورت مجتمع و گل آذین دیهیم دیده میشوند . میوهی آن تخممرغی شکل و به قطر حدود یک سانتیمتر با رنگ قرمز روشن میباشند. گل ، برگ و میوهی زالزالک خواص درمانی دارد. میوهی آن را ،که در گرگان سرخ ولیک مینامند ، به عنوان ملّین، بازکنندهی عروق، تنظیم کنندهی گردش خون ،کاهندهی کلسترول و تقویت عضلات قلب به کار میبرند. انواع قرص ، کپسول و قطرهی کراتاگوس از همین میوه تهیه میشود.
مادهی مهم سرخ ولیک پروسیانیدین (Procyanidin) است. از دیگر ترکیبات فلاونوییدی گیاه آنتوسیانیدینها (Anthocyanidin) و پروآنتوسیانیدینها هستند . ترکیبات فلاونوییدی گیاه خواص آنتیاکسیدانی قوی دارند و از تخریب یاختهها جلوگیری کرده و کولاژنها را تثبیت میکنند . از اینرو میتوان از این خاصیت برای پیشگیری از آرتریت نیز استفاده کرد . آمینهای مقوی قلب سرخ ولیک مانند کولین و استیلکولین و نیز مشتقات پورین و پکتین آن در تندرستی انسان موثرند .
پژوهشهایی که در سیزده کشور اروپایی به عمل آمده نشان میدهد که تجویز عصارهی سرخ ولیک در مقایسه با دارونما در درمان برخی از بیماریهای قلب و عروق تفاوت معنی داری داشته و خطر سکتهی قلبی منجر به مرگ را دو برابر کاهش دادهاست. سرخ ولیک با تقویت قلب و گشاد کردن سرخ رگهای کرونری از بروز نارسایی احتقانی قلب پیشگیری میکند. به این ترتیب سرخ ولیک را میتوان کاردیوتونیک سالمی دانست که با گشادکردن عروق کرونر جریانخون کرونر و نیز جریانخون محیطی را افزایش میدهد و با مهارآنزیـم (ACE(Angina-Converting Enzyme از ازدیاد فشارخون جلوگیـری میکند.
به طور خلاصه میتوان گفت گل زالزالک کار قلب را تنظیم میکند و فشارخون را کاهش میدهد و در درمان آنژین صدری و تصلب شریانها و نارسایی کرونر موثر است .گل و برگ و میوهی گیاه بیماریهای قلبی با منشاء عصبی را بهبود میبخشد و با کاهش اسیداوریک خون به درمان نقرس کمک میکند .
در هند از ریشهء بهمن براى تقویت نیروى جنسى،براى معالجهء یرقان وناراحتىهاى سنگ در بدن تجویز مىشود. ریشهء بهمن از نظر طبیعت طبق نظر حکماى طب سنتى گرم و خشک است و بهمنسرخ گرمتر است و از بهمن سفید از خواص بیشترى دارد.و عدهاى از حکما هر دوبهمن را گرم و تر مىدانند.از نظر خواص معتقدند که براى تقویت نیروى جنسى وازدیاد اسپرم بسیار نافع است و بدن را فربه مىکند.بازکنندهء انسداد مجارى عروق وبرطرفکنندهء نفخ و گاز است.براى سردمزاجان داروى خوبى است و براى خفقان،یرقان،خرد کردن سنگ کلیه و مثانه بخصوص اگر با ادویهء مناسب خورده شود،بسیارمفید است.بهمن سرخ براى تقویت نیروى جنسى و انعاظ قوىتر از بهمن سفید است.
طبیعت این دارو (بهمن) گرم و خشک بوده داروئی است مقوی قوای تناسلی و مقوی قلب و برای افرادیکه به ضعف قلب مبتلا هستند مفید می باشد ضمناً از بین برنده نفخ و ذوب کننده اخلاط بلغمی بوده و برای خفقان و سنگ کلیه و سنگهای مجاری ادراری و یرقان ویروسی بسیار مفید است.
روی هم رفته برای افرادیکه مزاج های سرد و مرطوب دارند بسیار سودمند می باشد. اگر این دارو را پودر کرده با عسل و مختصری نمک طعام مخلوط نموده و بر چهره ضماد نمایند جریان خون را در مویرگ های پوست صورت زیاد کرده و رنگ چهره را نیکو می کند. زنهایی که در رحمشان ترشحات زیادتر از حالت طبیعی دارند چنانچه این دارو را جوشانده با مقداری زعفران مخلوط و در رحم تنقیه نمایید رطوبات زیادی را از بین برده و رحم را معطر می سازد.